Bir gün Alfa Yayınları’nda kitap rafları arasında dolaşırken Sultan Abdülhamid’i görünce bu kitap ilgimi çekti. Oldukça kalın gözüken bu romanda Abdülhamid ve Sherlock Holmes bir araya geliyordu. Hem de Everest’ten yeni çıkmıştı. Hemen aldım. Baktım ki 100 sene önce Yervant Odyan tarafından yazılmış ve daha anca Latin harfleriyle basılıp yayınlanmış. Orjinali tabii ki eski harflerle Osmanlıca yazılmış.
100 sene önce Osmanlı vatandaşı bir Ermeni olan Yervant Odyan bu romanında dönemin meşhur karakteri Sherlock Holmes ile Sultan Abdülhamid’i buluşturmuş. Kitabın büyük çoğunluğu kurgu olsa da, yer yer o dönem yaşanan siyasi çalkantıların izleri net olarak görülüyor. Romanımızın başında bir cinayetin sırrını çözmek adına Sultan Abdülhamid taaaa İngiltere’lerden Sherlock Holmes’u İstanbul’a davet ediyor.
Tabii Sherlock Reis işinin piri. Olayı çözüyor. Ama bu arada yaptığı araştırmalar sonucu hürriyet(!) isteyen ve Osmanlı topraklarında genişçe bir alana yayılmış gizli bir örgütü keşfediyor. Romanın odağı bu aşamadan sonra Sherlock Holmes’tan kopuyor ve bu örgütün faaliyetlerine, örgüt bünyesindeki birkaç öne çıkan kişi, özellikle Saliha Hanım üzerinden gerçekleştirilen eylemlere kayıyor. Romanın sonuna kadar bu hürriyet (!) mücadelesi anlatılıyor ve en sonunda Sultan Abdülhamid meşrutiyeti ilan ediyor, roman bitiyor.
Hikaye çok sürükleyici. Ancak teknik olarak kitapla ilgili öyle bir gerçek var ki, kitabı okumayı zorlaştırmakla birlikte bilgi dağarcığında çığır açıyor. Dediğim gibi kitabın aslı Osmanlıca yazılmış. Everest yayınları da sağolsun Latin harflerinde basarken Osmanlıca’yı hiç bozmamış. Bütün kelimeler, tamlamalar, ifadeler olduğu gibi latinize edilmiş. Hatta öyle ki kitabın sonunda sayfalarca sözlük var. Çoğu yerde cümleyi anlamak için sözlüğe bakmak gerekiyor. Hatta bazen baktığınız kelime sözlükte olmayabiliyor. Yani sözlük yetersiz. Osmanlıca muhteşem! 🙂
Velhasıl polisiye romanlara ilginiz varsa mutlaka okuyun. İlginiz yoksa da okuyun zarar gelmez. Yalnız Sultan Abdülhamid’e dair doğru kaynaklardan esaslı bilgiler edinin okumadan önce. Yoksa algılarınız bozulabilir, benden söylemesi.
ABDÜLHAMİD VE SHERLOCK HOLMES
Yazar: Yervant Odyan
Yayınevi: Everest Yayınları
Web Sitesi: everestyayinlari.com
ARKA KAPAK METNİ
Yervant Odyan’m 1911 tarihli bu olağanüstü klasiği, dünyanın en ünlü dedektifi Sherlock Holmes ile dünyanın en ünlü polisiye roman tutkunu Padişah II. Abdülhamid’i yan yana getiriyor.
Yüzyıl başının tekinsiz günlerinde, II. Abdülhamid’in hafiye teşkilatına mensup adamları birbiri ardına ölü bulunur. Kendini bir anda tehdit altında hisseden “şüpheci” Padişah, cinayetleri aydınlatma görevini dedektiflerin en ünlüsüne, Sherlock Holmes’e verme kararı alır…
Fonda tarihimizin en çalkantılı dönemlerinden birini, II. Meşrutiyet’in ilan edilme sürecini mektup, telgraf, fotoğraf gibi belgesel değeri olan malzemelerle işleyen Abdülhamid ve Sherlock Holmes, dehşet bir polisiye olmasının yanı sıra, Savaş ve Barış esinleri taşıyan son derece gerçekçi bir roman. Çünkü Yervant Odyan aynı zamanda yetkin bir Tolstoy çevirmeni.
Sherlock Holmes hikâyelerine düşkünlüğüyle bilinen II. Abdülhamid’in, hayran olduğu Sherlock karakterinin yaratıcısıyla tanışmak için yazar Sir Arhur Conan Doyle’u İstanbul’a, sarayına davet ettiği ve kendisini Mecidiye Nişanı’yla şereflendirdiği de, bir rivayet olarak romanda yerini alıyor…