Bir önceki yazıda E-Posta konusunda güvenliği nasıl sağlayabileceğinize dair ipuçlarını paylaşmıştım: Dijital Güvenlik Kontrol Listesi #2: E-Posta
Bu yazıda ise internette gezinirken tehditlerden daha iyi korunmak, çevrimiçi takip edilmeyi en aza indirmek ve gizliliğinizi en üst seviyeye çıkarmak için atabileceğiniz adımlar özetlenmektedir.
İnternette ziyaret ettiğimiz birçok web sitesi, genellikle kullanıcılarının davranışları ve tercihleri hakkında fikir edinmek için çeşitli izleme izleme yöntemleri kullanır. Bu yöntemler sayesinde elde edilen veriler çokça ayrıntılı olup ticari şirketler, hükümetler ve kötü niyetli bilgisayar korsanları açısında son derece değerlidir. İnternet kullanıcıları açısından internette yaptıkları gezintileri bir şekilde gizlemek genellikle önemsiz bir iş olarak görülür. Hatta çoğu zaman faydasız olduğu düşünülür. Buna rağmen kullanıcı verilerinin topyekün ele geçirildiği veri sızıntıları haberlerini son yıllarda daha sık duyar olduk.
İnternet kullanıcılarının web etkinliklerini izlemek için iki temel yöntem vardır: Çerezler ve dijital ayak izleri. Çerezler, kullanıcıları tanımlamak için kullanılan ve tarayıcıda saklanan bilgilerdir. Dijital ayak izi ise çevrimiçi oldukları her yerde kullanıcıları tanımlamanın ve izlemenin etkili bir yoludur. Bu şekilde toplanan bilgiler oldukça kapsamlıdır ve tarayıcı ayrıntılarını, işletim sistemini, ekran çözünürlüğünü, desteklenen yazı tiplerini, eklentileri, saat dilimini, dili ve yazı tipi tercihlerini ve hatta donanım yapılandırmalarını dahi içerir. Yani siz hangi marka-model cihazdan, dünyanın hangi bölgesinden, hangi dilde ve hangi tarayıcıyı kullanarak internete giriyorsunuz, hepsi kayıt altına alınıyor.
Ziyaret Ettiğiniz Web Sayfasının Meşru Olduğundan Emin Olun
Web sayfalarıyla o kadar çok içli dışlıyız ki çoğu zaman aşinalık körlüğü yaşarız. Ziyaret ettiğiniz bir web sayfasının gerçekten ziyaret ettiğiniz web sayfası olduğuna ne kadar eminsiniz? Özellikle oturum açtığınız bir web sayfasıysa iki kez düşünmekte fayda var. Site adresini URL mutlaka kontrol edin. Mesela muhammedtutar.com sayfasını ziyaret etmek isterken muhamedtutar.com’u açmış olmayın.
İlk defa ziyaret ettiğiniz bir web sayfasında ise otomatik açılır pencereler, pop-uplar, yönlendirmeler ve tarayıcı uyarıları gibi beklenmedik durumlara dikkat edin. Bu tarz şeyler karşınıza çıkarsa o sayfa potansiyel olarak tehlikeli demektir.
Eğer ki şüpheye düşerseniz web sayfasının adresini Virus Total URL Scanner, IsLegitSite ve Google Safe Browsing gibi araçlarla kontrol ederek sayfayı ziyarete içiniz rahat bir şekilde devam edebilirsiniz.
Tarayıcınızdaki Kötü Amaçlı Yazılımlara Dikkat Edin
Cihazınız veya tarayıcınız kötü amaçlı yazılımların tehdidi altında olabilir. Bu tehditlerden kolayca korunmak mümkün. Pop-upları açmayın, bir bağlantıya tıklarken dikkat edin, bir web sayfası hakkında tarayıcınız uyarıda bulunursa o sayfayı ziyaret etmekten vazgeçin.
Tarayıcınızı etkileyen kötü amaçlı yazılımlar genelde ana sayfanızı değiştirir, varsayılan arama motorunuzu değiştirir, arama çubuğu veya bilinmeyen eklentiler yükler, web sayfaları çok yavaş açılır ve anormal bir şekilde çok fazla reklamla karşılaşmaya başlarsınız. Bu durumları yaşamamak için dikkatli olun.
Gizliliğe Önem Veren Bir Tarayıcı Kullanın
Mozilla Firefox ve Brave gibi tarayıcılar gizliliğe büyük önem verirler. Her iki tarayıcı da hızlı ve birçok işletim sisteminde kullanılabiliyor. Kullandığımız tarayıcılar teknik olarak ziyaret ettiğimiz her web sayfasında yaptığımız her işlemin detaylarına erişebiliyorlar. Bu sebeple eğer Chrome, Edge veya Safari gibi tarayıcıları tercih ediyorsanız bilin ki gizliliğinizden bir noktaya kadar ödün veriyorsunuz. Tercih sizin tabii.
Gizliliğe Önem Veren Bir Arama Motoru Kullanın
Gizliliği koruyan, arama hareketlerini takip etmeyen bir arama motoru kullanmak internette gezinirken alınacak en önemli güvenlik önlemlerinden birisidir. Bunun için DuckDuckGo, Quant ve SearX gibi arama motorlarını deneyebilirsiniz. Google arama motoru çok güçlü ancak bu gücünü arama yapan kişilerden topladığı verilerle sağlıyor. Velhasıl gizliliğinize önem veren bir arama motoru kullanmak, internetteki gizliliğinizi sağlamanın başlıca kurallarından biri.
Gereksiz Tarayıcı Eklentilerini Kaldırın/Yüklemeyin
Tarayıcı eklentileri internette gezinme deneyimimize büyük katkı sağlayan yazılımlar. Ne var ki eklentiler tarayıcıda yaptığınız her şeyi görebilir, takip edebilir ve kaydedebilirler. Ve maalesef bazı eklentilerin niyetleri hiç de iyi değildir.
Web sayfaları hangi eklentileri kullandığınızı öğrenerek dijital kimliğinizi daha iyi tanımlayabilirler. Firefox ve Chrome gibi tarayıcılar eklenti yükleyeceğiniz zaman nelere eriştiklerini kontrol etmenize izin veriyorlar. Eklentilere yapılan değerlendirmeleri mutlaka gözden geçirin ve ondan sonra tarayıcınıza yükleyin. Ayrıca işiniz bittiğinde eğer kullanmayacaksanız eklentiyi silin, gereksiz eklenti bulundurmayın.
Tarayıcınızı Güncel Tutun
İyi bir internet kullanıcısının en önemli alışkanlıklarından birisi her zaman güncel tarayıcı ve uygulamaları kullanmaktır. Tarayıcılar da nihayetinde bir yazılım ürünüdür ve güvenlik açıkları barındırır. Kapatılan güvenlik açıkları ise kullanıcıların daha güvenli olmasını sağlar. Tarayıcınızı/tarayıcı uygulamalarını mutlaka güncelleyin, mümkünse otomatik güncellenmelerini sağlayın.
HTTPS Protokolünü Tercih Edin
HTTPS protokolünü kullanmadan ziyaret ettiğiniz web siteleri ile aranızdaki tüm veri alışverişi şifresiz olarak iletilir ve bu durum hassas verilerin büyük risk altında olmasına sebep olur. Her yeşil asma kilit gördüğünüz web sitesi HTTPS kullanır ama bu durum sitenin yüzde 100 güvenilir olduğunu garantilemez. Yine de örneğin kredi kartı gibi hassas verilerinizi girerken muhakkak HTTPS’e dikkat edin.
HTTPS-Everywhere eklentisi ile protokolü destekleyen tüm web sayfalarının otomatik olarak HTTPS ile açılmasını sağlayabilirsiniz.
Gizli Modu Kullanın
Özellikle size ait olmayan bir tarayıcıdan internete girmeniz gerekirse gizliliğinizi ve güvenliğinizi en üst seviyeye taşımak için muhakkak tarayıcının gizli modunu kullanın. Gizli mod tarayıcı geçmişini ve çerezleri tarayıcınızı kapattığınızda tamamen silecektir.
Daha Neler Yapabilirsiniz?
Bu önerilerim internette gezinirken güvenliğinizi sağlamak için temel seviyede yapabilecekleriniz. Alabileceğiniz daha birçok önlem mevcut. Çerezleri tamamen veya kısmet kapatmak, reklamları engellemek, üçüncü parti izleyicileri engellemek, bildirimleri ve otomatik dil çevirilerini devre dışı bırakmak, otomatik indirmeleri devre dışı bırakmak, tarayıcınızın kamera-mikrofon erişimini engellemek vb. daha birçok tedbir alabilirsiniz.
Umarım bu paylaştığım öneriler internette gezinirken güvenliğinizi artırma ve dijital ayak izinizi en düşük seviyeye düşürme konusunda dijital yaşamınıza katkı sağlar, faydalı olması ümidiyle…
